Exchange 2000’de SMTP

Murat Yıldırımoğlu, Windows 2000 Magazine dergisinden çeviri

İnternet protokollerini tüm ürünlerinde desteklemek amacıyla, Microsoft Internet Information Services (IIS) 5.0’ı Windows 2000’e dahil etti. Böylece farklı uygulamalara yerleşik SMTP hizmetleri verilebilir hale geldi. Microsoft Exchange 2000 Server da bu uygulamalardandır. Exchange 2000 ile, Win2K’nın temel SMTP hizmetleri genişletildi ve SMTP tabanlı yeni bir yönlendirme motoru (routing engine) hizmete sunuldu. Bu yeni motor, Exchange Server 5.5’in X.4000 tabanlı Message Transfer Agent – Mesaj Aktarım Ajanı (MTA) ve Internet Mail Service – İnternet Posta Hizmeti tarafından birlikte sağlanan SMTP desteğinin yerini aldı. Bu geçiş, Exchange’in SMTP desteğinde yaptığı büyük bir gelişmedir.

Eğer Exchange 2000’e geçmeyi düşünüyor veya halen işlerinizde kullanıyorsanız, Win2K ve Exchange 2000’in SMTP’yi nasıl kullandıklarını bilmek çok faydalı olacaktır. Bu başlığa daha önce “Exchange 2000 ve SMTP” (Mart 2000) makalemde değinmiştim. Ancak artık hem Win2K hem de Exchange 2000 uzunce süredir piyasada olduğuna göre, konuyu daha derinlemesine incelemek şart oldu. Exchange 2000’in (ve doğal olarak Microsoft’un) SMTP’ye nasıl büyük önem verdiğini görmek için, Exchange 2000’in SMTP eklentileri desteğine, Routing Group Connectorlar’ın (Yönlendirme Grubu Bağlayıcıları – RGCler) ve SMTP Connectorlar’ın (SMTP Bağlayıcıları) artan önemine, ve yeni yönlendirme motorunun kullanımına bakmak yeterli olacaktır.

Win2K: Desteği Tümlemek

Win2K sunucunuzda SMTP özelliklerini etkinleştirmek için fazla bir şey yapmanız gerekmiyor. Win2K kuruluşu sırasında (veya Internet Information Server IIS 4.0’dan IIS 5.0’a yükseltme sırasında) IIS 5.0’I SMTP ve Network News Transfer Protocol (NNTP) içerecek şekilde ayarlayın. Böylece Win2K sunucunuz üzerinde temel SMTP hizmetleri çalışmaya başlayacaktır. Exchange 2000 protocol virtual server (protokol sanal sunucu) oluşturmak için, Win2K’nın IIS İnternet protokol kümelerini (stacks) kullanır. Protocol virtual server, bir IIS protokol kümesinden, bir IP bağlantı noktasından ve bir IP adresinden oluşur. Varsayılan SMTP virtual server ise, SMTP protokol kümesinden, 25 numaralı bağlantı noktasından ve sunucunun IP adresinden oluşmaktadır.

Win2K sunucular, farklı bağlantı noktaları seçmeye dikkat edildiğinde birden fazla protocol virtual server destekleyebilir. (Yine de Microsoft’un bir sunucuda her bir protokol için ikiden fazla virtual server kurulmamasını tavsiye ettiğini unutmayın.) Birden fazla protocol virtual server yaratmaya çok özel durumlar dışında ihtiyacınız olmayacaktır. Bunu yerine, tek bir SMTP virtual server altında her biri farklı değişken kümelerinden oluşan birden fazla SMTP connector kurabilirsiniz.(Örneğin bir SMTP connector sadece büyük mesajları belli bir zaman çizelgesine göre gönderirken, daha küçük mesajları anında gönderecek bir ikinci SMTP connector tanımlayabilirsiniz.) Tek bir protocol virtual server altındaki tün SMTP connectorlar, Badmail dizini gibi bazı ortak özellikleri paylaşırlar (Badmail, virtual SMTP serve tarafından yerine ulaştırılamayan mesajların konduğu dizindir). http://support.microsoft.com/support/kb/articles/q266/3/17.asp adresinde bulabileceğiniz “XADM: How to Configure an SMTP Connector – SMTP Connector Nasıl Yapılandırılır” başlıklı makale, SMTP connectorlarınayarları ile ilgili detayları anlatmaktadır.

Win2K’nın SMTP hizmetinin temelinde, Microsoft’un Exchange mühendislik grubu tarafından geliştirilen Collaboration Data Objects for Windows NT Server (CDONTS) adındaki kod kümesi yer alır. Exchange 2000 yüklenirken, yükleme işlemi, Win2K SMTP hizmetini yeni iletişim ve protokol olayları ile günceller (böylece posta kutuları ve dağıtım listeleri ile ilgili özellikler de eklenir), ve Link State Routing (Bağlantı Durumu Yönlendirmesi) gibi geliştirilmiş özellikler katar. Exchange 5.5’in tersine, IMS gibi ilave bir hizmet yüklemek zorunda kalmazsınız, varsayılan SMTP virtual server ayarlarını ancak varsayılan özellikleri değiştirmek istediğinizde yapılandırırsınız.

Exchange 2000’I yüklediğinizde, SMTP ve NNTP virtual server yönetimine ait uygulama, Internet Services ek bileşeni içinden, Exchange System Manager ek bileşeni içine geçer. (Konuyla ilgili olarak http://support.microsoft.com/support/kb/articles/q274/3/45.asp adresinden “XADM: Exchange 2000 Setup Removes SMTP and NNTP from Internet Services Manager – Exchange 2000 Kuruluş Programı Internet Services Manager içinden SMTP ve NNTP’yi kaldırır” başlıklı Microsoft makalesine bakabilirsiniz.) Exchange Syetem Manager ek bileşenini kullanarak protocol virtual server değişiklikleri yapmadan önce, protocol virtual server bilgilerini tutan IIS metabase ile Active Directory (AD –yönlendirme ve diğer bilgileri tutar) arasındaki senkroınizasyonun nasıl gerçekleştiğini anlamanız gereklidir. Aksi takdirde, sunuculardaki eski değişiklikleri kaybetme riskiniz ortaya çıkar. Exchange tarafından kullanılan bir IIS bileşeninin değerini değiştirmek için, Exchange System Manager ekbileşenini kullanmalı, ardından AD’nin senkronizasyon işleminin IIS metabase’i güncellemesini beklemelisiniz. Senkronizasyon işlemine genel bir bakış için, “XGEN: General Information on Directory Service/Metabase Synchronization in Exchange 2000 Server – Exchange 2000 Server’da Directory Service/Metabase Senkronizasyon İşlemi için Genel Bilgi” (http://support.microsoft.com/support/kb/articles/q240/1/05.asp) başlıklı Microsoft makalesine bakabilirsiniz.

Exchange 2000: SMTP’yi Genişletiyor.

SMTP’nin posta değiş-tokuşu için basit yaklaşımı İnternet’in ilk yıllarında yeterliydi, çünkü insanlar kısa ve basit mesajlar gönderiyorlardı. Bugün artık büyük mesajları uzun dağıtım listelerine (distribution lists – DLs) hızla iletmek zorunluluğu var. Exchange 5.5 basit birkaç SMTP hizmet eklentisi destekliyor. Bu hizmetlere Microsoft Extended (Genişletilmiş) SMTP (ESMTP) adını veriyor. En büyük özelliği, ek bazı SMTP komutları (ör. ETRN) desteklemesi, böylece büyük mesajların daha hızlı işlenebilmesi.

Exchange 2000 ile gelen ESMTP eklentisi ise çok daha yetenekli. Chunking (yığınlama), 8bit-MIMEtransport, ve Pipelining gibi özellikler Exchange 5.5’e göre çok büyük gelişmeler olarak nitelendiriliyor. Internet Engineering Task Force (IETF) Requests for Commentleri (RFCs) bu eklentilerle ilgili detaylı açıklamaları içeriyor. (RFClere pek çok farklı kaynaktan erişebilirsiniz, http://www.rfc-editor.org adresi bunlardan sadece biri.) Microsoft ayrıca iki yeni ESMTP komutu yarattı – X-EXCH50 ve X-LINK2STATE. Bunlar sadece Exchange 2000’e özel komutlar. Bir Exchange sunucu tarafından desteklenen SMTP komutlarını bulmak için, SMTP komutu EHLO’yu kullanabilirsiniz. EHLO için detaylı açıklama sayfa 94’te “EHLO: Exchange 2000 Çağırıyor” başlıklı yazıda bulabilirsiniz.

Chunking. Geleneksek bir SMTP iletisi, bir dizi metin satırından oluşan DATA komutları serisinden oluşur. Her bir satır

CR LF . CR LF ile tanımlanır. Az sayıda satırınız varsa bu yöntem gayet iyi işler, ancak ekli dosyalrın boyutları büyüdükçe, iletiye ilave yük (overhead) getirir. Chunking, kullandığı BDAT komutu ile, Exchange 2000’in mesaj içeriğini sürekli bir akım halinde sunucular arası aktarmasını sağlar. Bu çok daha etkin bir gönderme yöntemidir.

8bit-MIMEtransport. Kullanıcıların genellikle bir kaç megabyte uzunluğunda PowerPoint sunumları, film, ses dosyaları ekleyerek göndermeye alıştıkları mesaj sistemlerinin artık ikili veri aktarımı (binary data transfer) kullanması kaçınılmaz. Eposta ile grafik taşıyan çoğu uygulama ses ve görüntü içeriklerini kodlamak için 8-bit MIME standartlarını kullanıyor. 8bit-MIMEtransport eklentisi bu içeriğe ait desteği etkinleştiriyor ve geleneksel SMTP sunucuların 8-bit ve 7-bit MIME arasında bu içeriği çevirmesinden doğan ilave yükten de kurtulmuş oluyor.

Pipelining. Pipelining eklentisi de mesaj gönderme hızını arttırmaya yarıyor. Orijinal SMTP haberleşmesinde, alıcı sunucu gönderilen her SMTP komutuna yanıt verinceye dek beklenir. Bir sonraki komut, ancak alıcı sunucudan yanıt geldikçe gönderilir. (Bu tür haberleşme bilgisayar ağlarının daha az güvenilir olduğu zamanlarda gerekliydi.) Yeni Pipelining eklentisi ile sunucular, alıcı sunucudan yanıt beklemeksizin üst üste bir dizi komut gönderebilirler, böylece mesaj aktarım hızı artar.

X-EXCH50. Exchange 2000 sistemle ilgili bilgilerin başka sunuculara iletilmesinde (ör. public folder replication updates – genel dizin replikasyon güncellemeleri), X-EXCH50 eklentisini kullanır. Bir connector için mesaj boyut kısıtlaması tanımlayabilirsiniz. Ancak sistemle ilgili mesajların da boyutları yüzünden bu kısıtlamalardan etkilenmesi istenmeyen bir durumdur. Bundan kaçınmak için, Exchange 2000 sistem mesajlarının aktarımından önce X-EXCH50 komutu gönderir. Bu komut connector’a mesajları geçirmesini söyler. Bu ESMTP eklentisi ile ilgili daha fazla bilgi için, “XGEN: Dealing with System Messages Between Exchange 2000 Server Computers –Exchange 2000 Server Bilgisayarlar Arasında Sistem Mesajlarını İşlemek” (http://support.microsoft.com/support/kb/articles/q233/2/06.asp) başlıklı Microsoft makalesine bakabilirsiniz. (Bu makalenin X-EXCH50 eklentisinden yanlışlıkla X-EXCH60 eklentisi olarak bahsettiğini ayrıca hatırlatmalıyız.)

X-LINK2STATE. Bir mesaj ağında haberleşme detayları sürekli değişkendir. Connector ve sunucular açılır ve kapanırlar, yeni mesaj yolları etkinleşir. Exchange 2000 mesaj ağının mevcut durumunu dinlemek ve sürekli dinamik bir resmini tutmak için Link State Routing adlı özellikten yararlanır. (Detaylı bilgi için “Link State Routing” bşlıklı yazıya göz atın.) Exchange 2000 sunucular, RGCler ve SMTP connectorlar üzerinden bağlantı durumlarına ait güncellemeleri göndermek için X-LINK2STATE komutunu kullanır. (Bir sistem mesajının başlık bilgisindeki bir alanı kullanarak X.400 connector üzerinden de link state mesajları gönderebilirsiniz.) İşletmelergeçişleri tamamlayıp Exchange 2000’i yerel (native) kipte kullandıkça, X.400 connectorlar yerlerini RGCler’e bırakacak, SMTP bu işletmeler içindeki tek aktarma protokolü olarak kalacak. Her üç connector ile ilgili detaylı bilgi için sayfa 98’deki “Bağlantı Yapmak” başlıklı yazıya bakabilirsiniz. Gönderici sunucu başlangıcı EHLO komutu ile yaparak, hedef sunucunun X-LINK2STATE komutunu anlayacağından emin olur. Gönderici sunucu ardından güncelleme bilgisini yüksek oranda sıkıştırılmış şekilde aktarır. (Exchange 2000 bu SMTP aktarımlarını da diğerSMTP mesajları gibi değerlendirdiğinden, routing grouplar arası veri aktarımları için bağlantı noktası 25 kullanılır. Link state güncellemelerini routing group içinde aktarmak içinse bağlantı noktası 691 kullanılır.)

Yönlendirme ve Taşıma Çekirdeği

Sonuçta, Exchange 2000 Win2K tarafındansağlana temel SMTP yeteneklerini genişletir. Ancak Exchange 2000’de mesajların yönlendirilmesi (routing) nasıl değişti? Routing Engine (Yönlendirme motoru) ile birlikte, üç diğer bileşen – Advanced Queuing engine (Gelişmiş Kuyruk motoru), Message Categorizer (Mesaj Sınıflandırıcı), ve Store Driver (Depo Sürücüsü) – mesajları işler. Bu bileşenler bir araya gelerek Exchange 2000 Transport Core (Taşıma Çekirdeği) yapısını oluştururlar.

Routing engişne hizmeti, IIS içinde bir işlem (process) olarak çalışır ve mesaj yönlendirme işleminiyle ilgili birkaç hizmeti daha içerir. Messaging API (MAPI) ve Outlook Web Access istemcileri için, Information Store (Bilgi Deposu) hizmeti, yerel posta kutularına gelen ve giden mesajlarla ilgilenir. IMAP4 ve POP3 hizmetleri, SMTP bağlantısı üzerinden mesaj gönderir ve Information Store içinden mesajları almak için kendi protokollerini kullanırlar. MTA hizmeti, X.400 hizmetlerini ve Microsoft Mail (MS Mail), Lotus cc:Mail, ve Lotus Notes gibi mesaj sistemleri ile bağlantıları düzenler. SMTP hizmeti ise hem gelen SMTP mesajlarını kabul eder, hem de giden mesajları gönderir. Giden mesajlar arasında POP3 ve IMAP4 istemciler tarafından üretilenler de mevcuttur.

Information Store, MTA ve SMTP hizmetleri mesajları Transport Core’a gönderirler. Exchange 2000 gelen SMTP mesajlarını önce diske sonra da Store içine yazmak için Exchange Installable File System’i (ExIFS) (Yüklenebilir Dosya Sistemi) kullanır. Store içine geldikten sonra, yönlendirme motoru mesajları bir kuyruğa atar ve burada Advanced Queuing Engine mesajları adres çözümlemesi ve alıcı veya posta kutusu kısıtlamaları gibi denetimlerden geçirir. (Adres onaylama işlemi, Global Catalog – GC – sunucu ile sıkı haberleşme gerektirir. Çünkü, işletmedeki tüm posta kutuları ve grup bilgileri GC içinde tutulur. Bu yüzden, Exchange 2000 kuruluşları diğer tüm Win2K uygulamalarından daha çok GC sunuculara ihtiyaç duyarlar.) Advanced Queuing Engine, ayrıca dağıtım gruplarının içindeki posta kutularının belirlenmesinden sorumludur. Motor ardından reddedilen mesajlar için ulaştırılamadı (nondelivery) raporları hazırlar, ve tüm diğer mesajları sınıflandırma kuyruğuna yerleştirir. Bu aşamada diğer taşıma işlemleri artık gerçekleştirilebilir (ör. içerik kontrolü veya virüs taraması gibi özel taşıma işlemleri). Yönlendirme motoru tüm taşıma işlemlerini bitirdikten sonra, sınıflandırıcı mesajın bir sonraki adımda ulaşacağı yeri belirler. Sınıflandırıcı mesajı yerel posta kutusuna veya MTA’ya ulaşması için yerel kuyruğa yerleştirebilir, diğer bir Exchange 2000 Server veya routing group için kuyruğa yerleştirebilir, ya da SMTP connector ile bir dış mesaj sunucusuna gönderebilir.

Store Driver, Cetagorizer (Sınıflandırıcı) tarafından yerel kuyruğa yerleştirilen mesajlarla ilgilenir. Mesajları Store dizinlerine taşır (ör. kullanıcı posta kutuları veya gizli dizinler). Ardından yönlendirme motoru Store Driver işlemlerini tetikler (ör. Store veritabanına halihazırda yerleştirilmiş öğelerle ilgili işlemler).

Şekil 1’de görüldüğü gibi, SMTP connector içeren sistemler default mailbox store (varsayılan posta kutusu deposu) içinde özel bir posta kutusu içerirler. Bu posta kutusunun gereksiz veya geçici olduğunu düşünerek sakın silmeyin, tüm SMTP bağlantılarınız durur! SMTP posta kutusu, Store Driver tarafından gelen mesajları tutar. Bu mesajlar, ya MTA üzerinden başka bir sunucuya iletilmek üzere yola çıkan ya da bir connector üzerinden yerel bir posta kutusuna iletilmek üzere sunucuya ulaşmış mesajlardır.

Routing Engine, Categorizer tarafından diğer Exchange 2000 sunuculara veya diğer SMTP sunuculara iletilmek üzere kuyruğa atılan mesajları düzenler. Routing Engine her bir hedef nokta için ayrı bir kuyruk açar (ör. Microsoft.com, diğer bir Exchange 2000 sunucu). Bu kuyruklara ve Trasport Core bileşenlerinin kullandıkları kuyruklara Exchange System Manager konsolu içinden bakabilirsiniz. Örneğin, sayfa 97 Şekil 2’de QEMEA-ES0 kuyruğunda teslim edilmeyi bekleyen beş mesaj olduğunu görebilirsiniz. Exchange 2000 genellikle mesajları hızla işler. Eğer kuyrukta bu tip bir sıkışma gözlerseniz, bir şeylerin hatalı olduğunu düşünmelisiniz (bir connector, sunucu veya ağ bağlantısı hatası olabilir).

Categorizer mesajları işledikten sonra, Routing Engine onları bağlantı kuyruklarına atar. Bağlantı kuyrukları temelde mesajların sunucudan çıkıp nihai hedeflerine ulaşacakları yollardır. Routing Engine, bağlantı kuyruklarını hedefe kaç durak uzakta olduğuna göre tutar. Örneğin, eğer Microsoft.com’a ulaşacak bir mesaj başka bir Exchange 2000 sunucuya aktarılmalıysa (çünkü Microsoft.com’a mesajı iletecek SMTP connector o sunucudaysa), mesaj Microsoft.com etki alanı kuyruğundan routing group için SMTP connector’ın bulunduğu bağlantı kuyruğuna taşınır. Mesajlar farklı etki alanlarına ait kuyruklardan tek bir bağlantı kuyruğuna geçebilirler. Bu uyarlama Exchange 5.5 IMS tarafındaki tüm mesajların tek bir kuyrukta beklemesi düzeninden oldukça farklıdır.

Exchange yapınız içinde mesajların nasıl hareket ettiklerini belirlemek için, Winroute programından yardım alabilirsiniz. Bu becerikli aracın kullanımı için “Akıntıya Kapıl” başlıklı yazıya bakmayı unutmayın.

MTA’ya ne oldu?

Exchange 2000 sunucularda halen MTA mevcut. Ancak yeni yönlendirme motoru, MTA’nın yönlendirme, DLler’in açılması, mesaj dağıtımı gibi pek çok görevini üzerine almış bulunuyor.

Exchange 5.5 siteleri, X.400 Connectorlar, ve the Microsoft Exchange 5.5 Development Kit (EDK) ile üretilmiş diğer tüm Connector tipleri için kuyruklar halen MTA’nın görev alanına giriyor. Connector tiplerine örnek olarak MS Mail, Lotus cc:Mail, ve Lotus Notes Connectorlar ile piyasadaki çoğu faks connector sayılabilir. Routing Engine bu tür mesajlar için sorumluluğun MTA’da olduğunu biliyor, ve bu tip mesajları MTA’ya devrediyor. Bu işlemler sırasında MTA ayrıca X.400 P2 veya P22 biçiminden Microsoft message database encoding format (MDBEF) tarafına gerekli dönüşümleri gerçekleştiriyor. MTA mesajı aldığında mesaj biçiminin P2 veya P22 olduğunu anlıyor ve MDBEF’e çeviriyor.

Yeni ve Gelişmiş

Genelde, Exchange’in X.400’den SMTP’ye yaptığı geçiş gayet başarılı, mesaj akışları sorunsuz. Exchange 2000 Service Pack 1 (SP1) ürün piyasaya çıktıktan sonra farkedilen bazı sorunları giderdi ve Microsoft SP2 ile çok daha fazla soruna çözüm getirecek (SP2’nin bu yılın sonunda çıkması bekleniyor). Exchange 2000’e geçişi düşünüyorsanız veya zaten kullanmaya başladıysanız, ürünün yeni SMTP yetenekleri ve diğer gelişmeleri ile ilgili Microsoft Knowledge Base ve diğer kaynaklarda şöyle bir gezinti yapın. Bu tür bir araştırmanın çok büyük yararları olacaktır. s

InstantDoc ID 21865

Tony Redmond Windows 2000 Magazine’e katkıda bulunan yazarlardandır. Ayrıca, Exchange & Outlook Administrator bülteninin kıdemli teknik yazarı, Compaq Global Services’in başkan yardımcısı ve baş teknoloji sorumlusu, Microsoft Exchange Server 2000: Planning, Design, and Implementation - Microsoft Exchange Server 2000: Planlama, Dizayn, ve Uygulama adlı kitabın yazarıdır. Exchange sorularınız için exchguru@win2000mag.com adresine yazabilirsiniz.

Tablo1:

Link State Routing

Her Microsoft Exchange 2000 routing group içinde bir routing master yer alır. Görevi güncellemeleri üzerinde toplamak ve Link State (Bağlantı Durumu) tabloları (LSTler) oluşturmaktır. (Routing Group içinde ilk tanımladığınız sunucu otomatik olarak routing master görevini alır – bunu sonradan değiştirebilirsiniz.) Köprübaşı (bridgehead) sunucular üzerinden, diğer routing grouplar içindeki routing masterlarla da haberleşerek, tüm mesaj ağının sürekli dinamik bir resminin hizmette olmasını sağlarlar. Her routing master, ağın ve connectorların mevcut durumunu değerlendirmek için, Link State Algorithm (LSA – Bağlantı Durumu Algoritması) yardımıyla mesajların gönderilmesi için en ideal yolun hangisi olduğunu belirler. (LSA Dijkstra’s algorithm olarak bilinen ve bir ağdaki iki nokta arası en kısa yolu bulmaya yarayan hesaplama yönteminin değiştirilmiş halidir. Ağ yönlendiricileri –routers – genellikle Open Shortest Path First—OSPF – Dijkstra’s algorithm’in diğer bir uyarlaması – yardımıyla ağ paketlerini yönlendirecekleri en etkin yolu bulurlar.)

Aynı routing group içindeki diğer sunuculardan ve diğer routing groupların routing masterlar’ından gelen bağlantı durumu mesajları routing master tarafından değerlendirilecek ham veriyi oluşturur. Routing group içinde, sunucular bağlantı noktası 691 üzerinden routing group master’a bağlantı durumu güncelleme bilgilerini aktarırlar. İletişim Microsoft tarafından bu işlem için geliştirilmiş özel LSA protokolü üzerinden gerçekleşir. Routing grouplar arası bağlantı durumu güncelleme bilgileri göndermek için, Exchange 2000 X-LINK2STATE Extended SMTP (ESMTP) komutunu kullanır. Bu komut Routing Group Connectorlar ve SMTP Connectorlar tarafından desteklenir. X.400 connectorlar da ayrıca bağlantı durumu bilgisini taşıyabilirler. (Link State Routing ile ilgili daha fazla bilgi için Mart 2000 “Exchange 2000 ve SMTP” başlıklı makaleye bakınız.)

Tablo2:

Bağlantıyı Yapmak

Farklı routing grouplar arasında mesaj akışını sağlamak üzere Microsoft Exchange 2000 Server connectorlar çalışır. SMTP connector, X.400 connector veya Routing Group Connector (RGC) kullanabilirsiniz.

SMTP Connector. Siteler arasında haberleşmede Internet Mail Service (IMS) kullanan bir Exchange Server 5.5 sitesine bağlanmak için SMTP Connector kullanabilirsiniz. Ayrıca mesaj alışverişi başlamadan önce uzaktaki köprübaşı (bridgehead) sunucunun kimliğini sorgulamak için, veya diğer sunucularla mesaj alışverişini bir zaman çizelgesi dahilinde gerçekleştirmek için yine SMTP connector gereklidir. Mesajların yönlendirilmesi için Active Directory (AD) Exchange yapılandırma bilgisi yerine DNS MX kayıtlarını kullanıyorsanız, SMTP connector da kullanmalısınız.

X.400 Connector. X.400 connector X.400 standartlarına uygun mesaj sistemleri ile haberleşme ihtiyacı olduğunda kullanılır. X.400 İnternet yaygınlaşmadan önce işletmeler arsın haberleşmede son derece yaygın olarak kullanılmaktaydı. International Telecommunications Union (ITU) tarafından 1984, 1988, ve 1992 tarihlerinde X.400 üzerinde bazı değişiklikler önerilmişti. Bu değişikliklerden bazıları mesaj akışı ve birlikte çalışma ile ilgiliydi. Bu yüzden, haberleşmek istediğiniz yabancı mesaj sisteminin hangi X.400 uyarlamasını desteklediğini bağlantı kurmayı denemeden önce öğrenmiş olmalısınız. Exchange 2000 ve Exchange 5.5 aynı seviyede X.400 desteğine sahiptir, ve X.400, Exchange 2000 routing grouplar’la Exchange 5.5 siteleri bağlamak için ideal araçtır. Çoğu işletme Exchange 2000’e geçiş aşamasında X.400 ağlarını eski Exchange 5.5 sunucular yerine Exchange 2000 sunucular kullanarak muhafaza ediyor.

RGC. SMTP connector gibi RGC de SMTP tabanlıdır. Ancak RGC çalışmak için DNS’e ihtiyaç duymaz, çünkü sadece aynı organizasyon içindeki Exchange sunucularla haberleşmek için tamamen dahili bir connector olarak dizayn edilmiştir. Buna bağlı olarak, Exchange 2000 yönlendirme motoru RGCler arası mesaj akışını düzenlemek için AD bilgisinden yararlanır.

RGC bir routing group içindeki bir veya daha fazla köprübaşı sunucuyu diğer bir routing group içindeki bir veya daha fazla köprübaşı sunucuyla bağlar. Connector kuruluşu ve yönetimi kolaydır, alttaki SMTP taşıma sisteminin tüm avantajlarından yararlanır. RGC Exchange 2000 sunucularla haberleşmek için SMTP kullansa da aslında protokolden bağımsız çalışır ve Exchange 5.5 sunucularla haberleşmek için remote Procedure Call (RPC) kullanır. (IMS Exchange 5.5 için seçimlik bir bileşendir, dolayısıyla her Exchange 5.5 içinde IMS – ve SMTP – yer almayabilir.) RGC’nin RPC kullanmadaki yeteneği özellikle karmaşık kip (mixed mode) organizasyonlarda büyük avantaj sağlar.

RGC her zaman tek yönlüdür. Yani, iki yönlü bir mesaj iletimi için her iki routing group içine de birer RGC kurmalısınız. Hataya yer bırakmamak için yerel routing group içinde karşı tarafla bağlantı için bir RGC yaratırken Exchange 2000 size karşı tarafta da bir RGC yaratmanız gerektiğini hatırlatır ve yaratmanıza imkan verir. (Doğal olarak karşı taraftaki routing group içinde administrative access hakkınız olmalı.)

RGC yapılandırmak son derece kolaydır. Şekil A’da görüldüğü gibi, hem yerel hem de uzak routing group için köprübaşı sunucuların adlarını vermeniz gereklidir. Ayrıca bu bağlantı için tanımlayacağınız maliyet (cost) değerini de girmelisiniz (varsayılan değer 1’dir). Connector için bir ad seçmeli, adın connector amacını tanımlamasına dikkat etmelisiniz (ör. Adana’dan Ankara’ya RGC). Bu genel özelliklerden farklı olarak, connector’ın ne zaman etkin olacağını bir zaman çizelgesi üzerinde belirleyebilirsiniz. İçerikle ilgili kısıtlamalar tanımlayabilir, sadece belli bir önceliğe (priority) sahip mesajların geçişine izin verebilirsiniz. Varsayılan değer izin verse de public-folder iletilerini engelleyebilirsiniz.

Routing group içinde sadece belli sunucuların RGC üzerinden mesaj atmasını sağlayabilirsiniz. Ancak RGCler’de connector scope desteği yoktur (ör. organizasyonda connector için özel routing grouplara ait kısıtlama), kullanıcıların özel amaçlı connectorlar’ı kullanmalarını kısıtlayamazsınız. Scope sadece SMTP connectorlar, X.400 connectorlar ve Exchange 5.5 Message Transfer Agent (MTA) tarafından desteklenenconnectorlar için geçerlidir (Microsoft Mail—MS Mail, Lotus cc:Mail, Lotus Notes gibi).

ŞEKİL A:

Yönlendirme bilgisine Winroute bakışı

Tablo3:

Akıntıya Kapılın

Microsoft Exchange Server 5.5’de mesaj akışına ait bilgi Gateway Address Routing Table (GWART) adı verilen tabloda tutulur. Bu bilgiyi görmek için, Notepad veya benzeri bir metin düzenleyicisi program yardımıyla mtadata\gwart0.mta dosyasını açabilirsiniz. Ancak bu dosya içeriği, tüm yönlendirme ağı ile ilgili genel bilgiyi vermez, ve özellikle on adetten fazla sitesi olan organizasyonlar için anlaşılması zordur.

Microsoft yönlendirme ortamının daha iyi görüntülenmesi için bir araca duyulan gereksinimi anlayarak, Winroute programını hazırladı. Exchange 2000 Server CD-ROM içinde \support\utils\i386 dizini altında bulabileceğiniz bu salt okunur araç, Win2K Server veya Win2K Pro üzerinde çalışır ve bellekteki Link State Table (LST) içindeki yapılandırma bilgisine ulaşmanızı sağlar. Araç Active Directory içindeki GUIDler’i okuyabileceğimiz adlar haline dönüştürür.

Winroute açıkldığında bağlanacağınız Exchange sunucu adını sorar. Ardından Exchange sunucu tarafından kullanılan AD etki alanı denetleyicisine bağlanır, ve bilgi toplamaya başlar (ör. routing grouplar, sunucular, connectorlar, yazılım sürümleri, adres uzayları, köprübaşları, connector durumları). Bu bilgiler yardımıyla ortamın anlık resmini oluşturur. Bu bilgileri çoklu bölmeler halinde sunar. Şekil A’daki Winroute görüntüsünde, yükseltme döneminin sonuna yaklaşmakta olan Compaq’in Exchange 2000 organizasyonundaki bir sunucuya bağlandım. Halen bir kaç Exchange 5.5 sunucu (ör. DBOIST-MSXCL) sistemde mevcut. Winroute sistem yönlendirme detaylarını bir .rte dosyasına kaydetmenize izin veriyor. Bu dosyayı sonradan açıp çevrim dışı çalışabiliyorsunuz, kullanışlı bir özellik.

ŞEKİL A:

RGC özellikleri